بررسی کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی روغن اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه دارویی Achillea millefolium L. در منطقه مراوه‌تپه، استان گلستان

میردیلمی, سیده زهره; حشمتی, غلامعلی; مازندرانی, معصومه; بارانی, حسین

بررسی کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی روغن اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه دارویی Achillea millefolium L. در منطقه مراوه‌تپه، استان گلستان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده شیلات و مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

² استاد گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

³ استادیار گروه زیست شناسی علوم گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران

⁴ استادیار گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

گیاه بومادران با نام علمی Achillea millefolium L.، یکی از گیاهان دارویی و ارزشمند استان گلستان است که در طب سنتی منطقه در درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. با توجه به وجود مقادیر زیاد ترکیبات مونوترپنی از جمله ترپینولن در اسانس گیاه موردنظر به‌ عنوان مهمترین ترکیبات آنتی پاتوژن و ضدالتهاب، مصرف آن را در طب سنتی منطقه به ‌عنوان کرمکش، ضدعفونی ‌کننده، ‌مسکن و ضدالتهاب قوی در درمان دل درد، دردهای قاعدگی، توقف خونریزی و التیام زخم، لازم است عملکرد دارویی گیاه در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردد. این تحقیق با هدف شناسایی ترکیبات ثانوی روغن اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه بومادران انجام گرفت. سرشاخه‌های گلدار این گیاه از منطقه مراوه‌تپه، واقع در شمال شرق استان گلستان در اواسط خردادماه 1388 جمع‌آوری، خشک و استخراج اسانس از آن با روش تقطیر با آب و استفاده از طرح کلونجر و جهت تجزیه اسانس از دستگاه GC/MS استفاده گردید. مونوترپن‌های ترپینولن (81 درصد)، بورنئول (2/4 درصد)، بتاپینن (5/3 درصد)، پی-‌منتا‌-3و8 -دینن (4/2 درصد)، توجن (2/1 درصد) و سزکوئی‌ترپن کامازولن (9/2 درصد) از مهمترین ترکیبات روغن اسانس بوده که 2/95 درصد از 43/99 درصد از کل اسانس را شامل می‌شدند.

کلیدواژه‌ها